Voorkom als Meemoeder een Afwijzing voor de Verklaring Juridisch Ouderschap
Begin 2016 wilden mijn vrouw en ik het juridisch ouderschap regelen rond onze zoon. Dat ging niet helemaal lekker, ik ontving namelijk een afwijzing voor deze Verklaring Juridisch Ouderschap. En die afwijzing, om moeder te zijn van je eigen kind, komt hard aan.
Daarom wil ik hier mijn ervaring delen, zodat andere meemoeders ervan kunnen leren en niet hetzelfde hoeven mee te maken. Jij bent je als meemoeder nu waarschijnlijk aan het voorbereiden op de komst van jullie kind en je vraagt je af hoe dat juridisch geregeld moet worden. Een afwijzing voor de Verklaring Juridisch Ouderschap is gelukkig makkelijk te voorkomen. Lees hier hoe het niet en wel moet.
Verklaring Juridisch Ouderschap
Zoals rijksoverheid.nl zegt: “Een duomoeder of meemoeder is de vrouwelijke partner van de biologische moeder. Sinds 2014 kan een duomoeder juridisch ouder worden buiten de rechter om. Haar moederschap kan automatisch ontstaan door geboorte van het kind.”
Mooi! In ons geval (wij zijn twee getrouwde vrouwen en hebben gebruik gemaakt van een anonieme donor), zouden er dus geen problemen moeten zijn. Via donorgegevens.nl kun je deze Verklaring Juridisch Ouderschap aanvragen. Dit heb ik in januari 2016 gedaan en dacht er verder niet meer over na; deze aanvraag werd nu eenmaal door de media omschreven als “een formaliteit”.
Afwijzing Verklaring Juridisch Ouderschap
Het heeft ongeveer een maand geduurd en toen kreeg ik een mail van Stichting Donorgegevens Kunstmatige Bevruchting. Ik klikte nietsvermoedend op deze mail. Wat stond erin? Het eerste gedeelte was als volgt: “Na het opvragen van uw gegevens bij de behandelende kliniek, is gebleken dat niet u, maar uw partner in verwachting is. Graag ontvangen wij een aanvraag van uw partner.”
Huh? Ondanks dat we getrouwd zijn, dat de donor onbekend is, dat mijn naam naast die van mijn vrouw op het pakketje met donorzaad stond en dit alléén gebruikt mocht worden als wij beiden ons akkoord voor inseminatie gaven, mag IK niet een aanvraag doen om “deze formaliteit” te regelen. Ik voelde me opzijgezet.
De volgende zin in de mail vertelde me: “U zult nog een schriftelijke afwijzingsbrief ontvangen.” Auw! Afgewezen worden om de moeder te zijn van mijn eigen kind is vrij pijnlijk. Wat een bewoording: afwijzing. Wat is er mis met de zin: “Onze bevindingen worden nog bevestigd in een brief”? Nee, geef me een mooie trap na door het woord afwijzing te gebruiken.
Verkeerd begrepen?
Ik gaf mezelf direct de schuld na deze mail. Ik had het vast kunnen weten en deze gênante situatie kunnen voorkomen. Met twee masters op zak moet mijn begrijpend lezen toch wel op niveau zijn. Ik ging op onderzoek uit: waar heb ik het verkeerd begrepen?
Maar nee, toen ik de tekst van de Rijksoverheid nog eens las, kwam ik tot de conclusie dat ik deze afwijzing echt niet had kunnen zien aankomen. Onderstaande is namelijk letterlijk de tekst die op de pagina van de Rijksoverheid staat, die als titel heeft ‘Hoe krijg ik als duomoeder het ouderschap over het kind van mijn partner?’
Ik word aangesproken op deze pagina (met woorden als ‘ik als duomoeder’ en ‘u’), niet mijn vrouw. Als je vervolgens op de link klikt, wordt nergens in het aanvraagformulier duidelijk gemaakt dat het de bedoeling is dat mijn vrouw deze aanvraag uitvoert, ook niet op de pagina waar je in moet loggen met je DigiD. Zo’n e-mail ervaar je dan ook als een klap in het gezicht.
Reactie Stichting Donorgegevens Kunstmatige Bevruchting
Ik vroeg aan de medewerker van Stichting Donorgegevens Kunstmatige Bevruchting waar in de tekst dan staat dat de zwangere vrouw het moet aanvragen, met kopie van de tekst erbij. Het antwoord was: “Ik begrijp de ontstane verwarring door de tekst. Echter is het zo dat op de verklaring juridisch ouderschap, de gegevens van de vrouw waaruit het kind geboren zal worden, vermeld staan. Tevens worden de gegevens van de vrouw die behandeld is, doorgegeven aan ons (Stichting donorgegevens kunstmatige bevruchting). Er kan helaas niks gewijzigd worden aan deze aanvraagprocedure.”
Als eerste vind ik het jammer dat je als getrouwd stel met anonieme donor niet allebei de aanvraag kunt doen, maar goed, daar heb ik dan maar mee te leven. Hoe zuur dit ook voelt, ik denk dat ik al blij mag zijn dat dit juridisch ouderschap zo kan.
Ten tweede vind ik de communicatie jammer. Nu ik deze blog bijna twee jaar later schrijf, staat de tekst van de Rijksoverheid er nog precies hetzelfde op. Dat zou op een redelijk makkelijke wijze aangepast kunnen worden met één zin (de vrouw die het kind draagt, vraagt het juridisch ouderschap aan voor u), waardoor een aantal meemoeders zich stukken fijner voelen. Als je immers direct duidelijk maakt wie de aanvraag moet doen, ontstaat er minder verwarring en hoeven er minder “afwijzingsbrieven” te worden verstuurd.
Reactie Ministerie van Veiligheid en Justitie
Met mijn woede en frustratie van toen liet ik het er niet bij zitten. Ik maakte direct een melding bij Informatie Rijksoverheid van de tekst op hun website. Deze melding is toen doorgestuurd naar het Ministerie van Veiligheid en Justitie. Daar kreeg ik snel antwoord van. Hieronder vind je dat antwoord. Ter verduidelijking hadden ze een aantal dingen dikgedrukt gemaakt, dat heb ik in onderstaande tekst ook dikgedrukt.
“Het is vervelend voor u dat dit zo gelopen is. [Onderstaande informatie] staat niet op rijksoverheid.nl maar is wel te vinden op de website van donorggegevens.nl/wetswijziging.
Verklaring aanvragen
De moeder kan een verzoek voor deze verklaring via ‘Aanvragen via DigiD’. U ontvangt vervolgens de verklaring van de Stichting DKB om juridisch ouderschap te regelen.
Hoe kan een verklaring aangevraagd worden?
De vrouw die het kind draagt kan een verklaring aanvragen via www.donorgegevens.nl, ‘Vraag donorgegevens aan via DigiD’. Tevens moet de moeder die het kind draagt, een kopie van haar legitimatiebewijs toesturen. De verklaring van de Stichting DKB om juridisch ouderschap te regelen wordt zo snel mogelijk na de aanvraag per post opgestuurd. De procedure voor het aangeven van een kind gebeurt, net als bij heterostellen, bij de gemeente. Houd er rekening mee dat de verklaring tijdig aangevraagd wordt!”
Mijn bezwaren
Aan de medewerker van V&J: je maakt ‘de moeder’ even lekker dikgedrukt, waardoor je aangeeft dat ik dat echt niet ben in jouw ogen (en je spreekt op dit moment vanuit de overheid). Bedankt! Ik ben óók de moeder. Dat is het hele punt. Dat er twee moeders zijn.
Bovendien, als dit de informatie is die gegeven moet worden voor de aanvraag, waarom geven jullie deze informatie dan niet op de homepagina en waarom geven jullie niet precies dezelfde informatie op de website van de Rijksoverheid? Ik neem aan dat de website van de Rijksoverheid leidend en correct moet zijn.
De website van de Rijksoverheid is de eerste website die in de zoekresultaten naar boven komt. Dat betekent dat bijna elke andere meemoeder deze informatie zal zien in haar aanvraagprocedure. Het informatiebereik zou zoveel groter zijn als ook hier vermeld zou staan dat de vrouw die het kind draagt de aanvraag moet doen.
Beide partijen die ik toen op de hoogte had gebracht van het ontstane probleem lieten geen enkele intentie zien om de dienstverlening richting de meemoeder te verbeteren door de tekst aan te passen. Nu, bijna twee jaar later, is er helaas ook niet gebeurd. Sterker nog, op dit moment bestaat de link donorggegevens.nl/wetswijziging met de volledige informatie niet eens meer!
Lieve meemoeders
Lieve meemoeders, maak niet dezelfde fout als ik en vraag niet zelf die Verklaring Juridisch Ouderschap aan. Laat je vrouw het doen en adem in, adem uit. Het is zo gedaan.
Weet je waar jij je op mag verheugen, naast uiteraard je prachtige kleintje in je armen houden…? De geboorte van je baby aangeven bij je gemeente. Ik vond dat zóóóóóóó’n bijzonder en belangrijk moment, waar ik al maanden naar uitkeek. Ik viel bijna in slaap van vermoeidheid tijdens het wachten in de warme gemeentehal, maar het voelde voor mij zo fantastisch om de geboorte van onze zoon aan te geven. Trots! Dat is wat ik was. Trots. We hadden gewoon een zoon! En ik mocht dat aan de gemeente vertellen, met dat formuliertje in mijn handen. Ik gun het je van harte.
Ander leesvoer voor jou als meemoeder
Nu je dingen aan het lezen bent voor de geboorte van je kind, is het misschien ook leuk/handig om mijn andere blogs te lezen. Hier lees je ons traject voor de zwangerschap. Daarna heb ik vanaf week 13 wekelijks de zwangerschap van mijn vrouw bijgehouden, die verre van makkelijk verliep.
Je kunt ook lezen hoe ons eerste jaar samen als gezin van drie ging. No worries, je kunt nog steeds verre reizen maken 😉
Ik heb een blog met de ultieme babyuitzetlijst voor je gemaakt, waarin ik vertel waar je bepaalde dingen voor nodig hebt en hoeveel. Ik wist namelijk van tevoren echt niet wat sommige dingen waren.
