Maar weinig info over soa’s onder lesbiennes

Omdat ik over lesbisch ouderschap blog, zullen een aantal van jullie weinig aan deze blog hebben. Met mijn blogs over LHBT+ series, webseries en films trek ik ook een jongere groep lezers aan en daarom lijkt het me toch goed om een keer een blog te besteden aan soa’s onder lesbiennes. De zomerse dagen van flirten en Pride-vieringen staan immers voor de deur. We hebben op school vaak les gekregen over seks op de heteromanier en tijdens Pride in Amsterdam zien we de boten van het Aidsfonds varen, maar wat weten we nou echt over soa’s bij vrouwen die seks hebben met vrouwen? Er is bar weinig bekend, kwam ik achter.

Deze blog is geschreven in samenwerking met Testalize.me, waar je online een test voor thuis kunt bestellen, mét onderzoek in het laboratorium. Daarover later meer.

Risico op soa’s onder lesbiennes niet nihil

Roos Wiegerinck vraagt zich, net als ik, af wat er bekend is over soa’s onder lesbiennes. “In mijn omgeving hoor ik weinig over lesbische vrouwen en soa’s. Wanneer ik aan vriendinnen vraag wanneer ze voor het laatst een soa hebben gekregen van een vrouw krijg ik geen reactie. Dat niemand er antwoord op heeft, komt voor een deel omdat ze zich nog nooit hebben laten testen. Ze maken zich er geen zorgen om. Daardoor doemt bij mij een aantal vragen op, want ik weet dat het risico niet nihil is. Ik wil weten hoe het precies zit.”

Ze komt erachter dat er bij GGD’s nauwelijks lesbiennes langskomen voor een soa-test. De reden hiervoor is dat een penis de grootste risicofactor is voor het overdragen van een soa. Ze hoort van Gerrie Aalfs van de GGD Groningen dat bij een soa de bacteriën zich nestelen in de slijmvliescellen. Bij lesbische seks raken de slijmvliezen elkaar niet direct. Wel is de kans dat de slijmvliezen elkaar raken groter bij het gebruik van speeltjes of wanneer je je vingers gebruikt in haar vagina en in je eigen of van anus naar vagina. Toch is de kans op overdracht nog steeds minder groot dan bij geslachtspenetratie.

Wel slechts een kleine kans op soa’s onder lesbiennes

Seksuele Gezondheid Haaglanden vertelt dat je als je als vrouw seks hebt met vrouwen, je een kleine kans hebt op het oplopen van een soa. Ze hebben een handig rijtje op hun website gezet:

• Vingeren: Kleine kans op soa en hiv, namelijk als via de vingers slijm van vagina of anus, sperma of menstruatiebloed wordt overgebracht van de één naar de slijmvliezen van de ander.
• Beffen: Risico op hepatitis B, syfilis en herpes genitalis. Verklein dit risico door een beflapje of een opengeknipt condoom te gebruiken. De kans op hiv is heel erg klein, tenzij degene die wordt gelikt ongesteld is.
• Rimmen: Risico op chlamydia, gonorroe, syfilis en hiv (bloed door anale seks of aambeien). Het risico op hepatitis A is te verkleinen door een beflapje of een opgeknipt condoom te gebruiken.
• Gebruik van speeltjes: Alleen veilig als je je eigen seksspeeltjes gebruikt. Bij wisselen van speeltjes moet je ze goed schoonmaken. Je kunt er ook een condoom omheen doen, die je moet vervangen als het speeltje door de andere partner wordt gebruikt.

Nauwelijks onderzoek

Wiegerinck komt erachter dat er bar weinig onderzoek is gedaan naar soa’s onder lesbiennes. In 2016/2017 heeft het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu een rapport uitgebracht over seksueel overdraagbare aandoeningen in Nederland, maar daar worden lesbiennes niet genoemd.

Soa Aids Nederland heeft een grootschalig onderzoek gedaan onder 20.000 jongeren (17 t/m 24 jaar) en hun seksuele ervaringen. Daaruit blijkt dat de risico’s op soa’s onder lesbiennes zijn relatief laag zijn in vergelijking met homoseksuele jongens of heteroseksuele jongeren. Wat ‘relatief laag’ moet betekenen, is helaas niet bekend. 

Ze hoort van Sylvia Bruisten, medisch moleculair microbioloog, dat alhoewel chlamydia de meest voorkomende soa is onder homoseksuele mannen en heteroseksuele mannen en vrouwen in Nederland, dit niet het geval is bij vrouwen die seks hebben met vrouwen. “Lesbiennes hebben waarschijnlijk schonere seks. Ze zitten minder in de kringen waar homo- of heteroseks plaatsvindt. Tenzij ze ook seks hebben met mannen, dan is de kans op een overdraagbare aandoening groter.”

Testen bij de GGD of huisarts

Mensen vinden het vaak toch eng of ongemakkelijk om zich te laten testen bij de GGD of huisarts. Anne van Amper Anders vertelt haar ervaring voor de deur: “Het gebouw doemt groot en grijs voor me op. Het voelt als een eerste dag op school, of een sollicitatie. Stiekem kijk ik om me heen. Gaan deze mensen ook naar binnen? Een macho jongen loopt nonchalant langs de deur, sigaret in de hand. Even later zie ik hem terug glippen en met gebogen hoofd naar binnen sluipen. Een meisje kijkt ongemakkelijk om zich heen en volgt hem dan. Bijna draai ik me om om te vluchten. Dan zie ik een kleine vrouw met prachtige bruine ogen naar buiten stappen. Ze loopt zelfverzekerd. Zo kan het ook. Ik haal diep adem en stap de kliniek in.”

Thuis testen

Gelukkig hoeft het niet altijd zo ongemakkelijk te zijn. Als je je op de twee meest voorkomende soa’s wilt laten testen (Chlamydia en Gonorroe), dan kun je online een test bestellen bij Testalize.me. Als vrouw kun je kiezen voor een vaginale of orale test. Bestel je deze op werkdagen of op zondag voor 23 uur, dan heb je de test de volgende dag in huis. Thuis neem je zelf lichaamsmateriaal af, dat stop je in de retourbox en deze gooi je in de brievenbus. Met een unieke code haal je op de website binnen 48 uur je uitslag op. Dat maakt het nét even wat laagdrempeliger.

Het onderzoek gebeurt in een ISO-15189 geaccrediteerd laboratorium en de autorisatie van de uitslagen wordt gedaan door een arts-microbioloog. Mocht je meer willen weten over de kwaliteit van de testen, dan kun je dat hier lezen.

PS Volg je me al op YouTube? Ik bezoek internationale LHBT-evenementen en review nieuwe queer films en series. Abonneer je snel!